Barendrecht NU

BARENDRECHT – Het nieuwe afvalbeleid, en dan vooral de veranderingen met de ondergrondse containers (pasjessysteem) en de uitrol van de (mini)containers, zorgen al lange tijd voor discussie in Barendrecht. Het nieuwe afvalinzameling systeem moest per se op 1 januari 2020 van start gaan.

Want, zo stelde een woordvoerder van de BAR Afvalbeheer destijds: Uitstellen is geen optie, want dan komt er nooit verbetering in de afvalscheidingspercentages. Daarnaast zou het nieuwe afvalbeleid ‘op papier’ ook op 1 januari van kracht zijn, dus waarom wachten, was het antwoord op de vraag of dit plan niet eerst beter moest worden uitgewerkt. Er was toen ook al veel onduidelijkheid over de uitrol, de voorwaarden en (on)mogelijkheden van het nieuwe afvalinzamelingsbeleid.

Problemen

Door de problemen met de ondergrondse containers op 1 januari 2020 werd het ‘pasjessysteem’ ook voor onbekende tijd uitgesteld: containers gingen niet open en ook de uitgedeelde pasjes werkten niet om de containers te openen. Op 2 januari 2020 was er sprake van een oplossing ‘binnen enkele dagen‘, de leverancier ‘was ermee bezig’.” Op 4 januari waren ‘de meeste containers weer te openen’, zonder pasje.

De gemeente liet toen weten: “Wij zullen de komende dagen in overleg met de leverancier het probleem oplossen, zodat het systeem zo snel mogelijk werkt zoals het zou moeten.” De ‘paar dagen’ werden weken en de weken werden maanden. Inmiddels 9 maanden verder is er nog géén werkend pasjessysteem, maar wel een nieuwe planning:

Planning

Halverwege 2021 (volgend jaar) zullen er nieuwe afvalpassen worden uitgedeeld. De gemeente gaat dit wijk per wijk doen. “Hierna zijn de ondergrondse containers voor PMD+rest, oud papier/karton en de GFT-cocons alleen nog met een pas te openen en begint voor de inwoners het gewenningsproces.” Het is onbekend wat er met de oude afvalpassen gaat gebeuren en wie de kosten voor het vervangen van de pasjes draagt.

In de originele plannen zouden inwoners van Barendrecht één heel jaar de tijd hebben om te wennen aan het nieuwe systeem: wél pasjes gebruiken om de (alleen dichtstbijzijnde) container te openen, maar niet meer/minder betalen op basis van gebruik. De nieuwe planning voor deze ‘testperiode’ is door de vertraging ook significant ingekort: In het derde kwartaal van 2021 start deze ‘gewenningsperiode’ en binnen een half jaar, op 1 januari 2022 wordt het ‘variabele tarief’ daadwerkelijk ingevoerd op basis van het aantal ‘klepbewegingen’: hoe vaak je je pasje gebruikt om een ondergrondse container te openen.

Stijging kosten, minder inkomsten

Het college schrijft over de testperiode: “Het systeem zal een half jaar lang worden getest om verzekerd te zijn van een betrouwbare registratie per 1 januari 2022” De eerder vastgestelde (voorlopige) tarieven zullen echter ook opnieuw worden vastgesteld, eind 2021 wordt namelijk de ‘Verordening Afvalstoffenheffing 2022‘ vastgesteld, vlak voor de daadwerkelijke invoering van het variabele tarief.

Het college waarschuwt in de brief aan de gemeenteraad al voor een forse stijging van de kosten: “Een belangrijk gegeven is dat, als gevolg van diverse marktontwikkelingen, de kosten voor het verwerken van huishoudelijk afval significant zijn toegenomen. Het tarief voor het verbranden van huishoudelijk afval is namelijk fors gestegen en de marktwaarde van de door afvalscheiding verkregen grondstoffen is gekelderd. Bovengenoemde ontwikkelingen hebben hun uitwerking op de afvalstoffenheffing. Het uitgangspunt is een kostendekkend tarief.”

Aarzeling

Er is echter ook aarzeling binnen het college over het doorberekenen van deze prijsstijging: “Toch heeft het college moeite om de cumulatieve effecten van de gestegen kosten en dalende inkomsten thans onverkort door te laten werken in de hoogte van de afvalstoffenheffing. Deze aarzeling wordt niet alleen ingegeven door de hoogte van de noodzakelijke stijging, maar ook door de vele onzekerheden waarmee vele huishoudens in deze coronatijd worden geconfronteerd. Daarom is in de begroting 2021, die u binnenkort zal worden aangeboden, een voorstel verwerkt om de forse tariefstijging in de komende jaren te dempen.”

Het gemiddelde scheidingspercentage van de eerste zes maanden van 2020 bedraagt 66%. De eerste helft van 2020 laat daarmee een verbetering van de scheidingsresultaten tov 2019 zien (44%). “Deze cijfers zijn ook van belang voor de ontwikkeling van afvalkosten voor onze inwoners“, aldus het college. De verbeterde percentages remmen de kostenstijging.

Besluiten

Opvallend genoeg staat de planning van het college tot volgend jaar nog vol met heroverwegingen en nieuwe besluitmomenten over het afvalbeleid. Deze gaan o.a. over de (extra) te plaatsen ondergrondse containers, aanbiedplaatsen voor de minicontainers en (aanvullende) besluiten over de (plaatsing van extra) GFT-cocons. Onderwerpen waarover veelvuldig vragen werden gesteld tijdens de drukbezochte informatieavonden eind 2019 in het gemeentehuis van Barendrecht. Toen kon daar weinig tot niets meer worden gedaan, omdat er een zeer strakke deadline voor de invoering was ingesteld.

De gemeente is er nu alsnog mee aan de slag gegaan: “De komende maanden worden de plannen met de inwoners gedeeld en krijgen inwoners gelegenheid hierop te reageren met een zienswijze“, aldus het college. BAR Afvalbeheer stelt de de inwoners die het betreft hier inmiddels over zijn geinformeerd: “We hebben alle inwoners die vanaf hun woning uitzicht hebben op een nieuwe locatie, of op een bestaande locatie die nu wordt uitgebreid, een brief gestuurd. Daarnaast hebben de inwoners die van een nieuwe PMD+restcontainer gebruik gaan maken een brief van ons ontvangen.”

Containers updaten

Het college heeft de gemeenteraad ook geinformeerd (PDF) over updates aan ‘hardware en software’ van de containers. Op basis van de informatie in de brief blijft echter volledig onbekend wát precies de grote problemen begin 2020 heeft veroorzaakt én wie hieraan schuldig is. De gemeente heeft een extern bedrijf, op basis van een aanbesteding, aan het werk gezet om het systeem uit te rollen.

Tijdens de probleemperiode begin 2020 liet wethouder Schaap nog weten dat hetzelfde systeem van deze leverancier in andere gemeenten wel werkt. Waarom dit in Barendrecht (langdurig) niet zo is, blijft onbekend. Dat de oplossing nu zo lang op zich laat wachten zou te wijten zijn aan de coronaperiode: “Door de productiestop zijn langere levertijden ontstaan en heeft de ontwikkeltijd van een softwarekoppeling voor de ondergrondse containers en GFT-cocons vertraging opgelopen“, aldus het college.